مواد رنگزاي شيميايي:
حدود صد سال پيش دانشمندي به اسم پركين رنگ مصنوعي را از تقطير ذغال سنگ به دست آورد و تا امروز سعي كليه كارخانجات توليد و ايجاد رنگ بر اين مبنا پايدار ميباشد. كه با تنوع گسترده اي توليدات رنگ مصنوعي را روانه بازار مصرف نمايد. ولي با تكامل علم رنگ سازي روز آپ تو ديت از نواقص اين توليدها كاسته شده‌است.
دارهاي قالي بافي كردها افقي ميباشد، به اين ترتيب نمي‌توانند فرش‌هائي با اندازه‌هاي وسيع بافت. بين بافندگان كردي بيش تر گره تركي گزينه به كارگيري قرار ميگيرد. تعداد گره در واحد سطح برحسب دسته فرش بسيار متغير ميباشد، در فرش‌هاي ايلي تعداد آن كمتر ميباشد و بدين ترتيب اضافه بافته‌هاي كردي درشت بافت ميباشند و كلفت و وحشتناك.
قوچان اهل يك محل قوچان اصولا شاخه‌هائي از كردها ميباشند (تيره‌هاي زعفرانلو، شاولو) كه از چندين قرن پيش از كردستان و قفقاز به شمال مشهد كوچانيده گرديده و در‌اين شهر و حريم آن بومي گرديدهاند. طرح‌ها و اسلوب‌هاي بافندگان آن ها كه اصولا متأثر از نقوش و شيوه‌هاي بافندگي قفقاز بوده، به نظر مجاورت با تركمن‌ها و بلوچ‌ها از سنت‌هاي متداول در قاليبافي اين اقوام نيز به حكم همجواري برداشت‌هائي كرده است و ميان بافته‌هاي آن ها نيز چشم مي شود. گهگاه در دو راز قالي كوچك‌هاي قوچاني به گليم بافت‌هاي سوزندوزي گرديده عريضي تا حدود۵۰ سانت برمي‌خوريم كه كيفيتي ميباشد اقتباسي از طريق‌هاي بافندگي تركمن‌ها.
گره فرش‌هاي قوچاني از گونه تركي، تار و پود آنان اكثر زمان ها از پشم و رنگهاي مصرفي در رنگرزي الياف اين فرش‌ها بيش تر در مايه‌هاي آبي رنگ تيره، قهوه‌اي بژ و عاجي با كمبود چشمگيري از رنگ قرمز‌رنگ مي باشند، را دارا‌هستند. بعدها دلخواه بافندگان قوچاني دو ذرعي و كلگي ميباشد. از فرش‌هاي پر اسم و رسم قوچاني، فرشي ميباشد به اسم فرش امام قلي كه در ناحيه‌اي به همين اسم بافته ميگردد. قاليهاي اصيل آنان از جور قاليهاي كردي جمهوري اسلامي ايران ميباشد، البته خصوصيت دسته پشم مصرفي منجر شويد كه تغييراتي در كيفيت اكثري از اين قالي كوچك‌ها به‌وجود آيد.
لذا تفاوت متعددي ميان قاليهاي غرب ميهن (كردستان) و قاليهاي كردي شمال خراسان موجود است. البته متأسفانه بخشها شمال خراسان به‌ويژه قوچان، در طي يك‌سري ده سال قبل از بافت سنتي و اصيل خويش غيروابسته گرديدهاند و امروز با گرايش قاليهاي سبك نايين كاشان و حتي كرمان با كمترين كيفيت به ساخت قاليهاي ارزان ارزش اشتغال دارا‌هستند. علي‌رغم به كارگيري از طرح‌هاي ذكر شده همگي خصوصيت‌هاي بافت آنان نظير دسته گره، طرز شيرازه بافي، چله كشي، بعدها، و . . . تماماً هم خواني با قاليهاي بخش ها جنوبي‌خيس، مانند مشهد، سبزوار و نيشابور ميباشد.
هر يك‌سري كه اين محصول ها ساخته دست آدم نتوانسته جاي واقعي رنگهاي طبيعي را بگيرد ولي به علت نياز روز افزون جامعه ها انساني به رنگ و همچنين ارزان بودن رنگهاي شيميايي دقت و استعمال از اين رنگها توسعه يافته ميباشد. ولي جاي تأسف دارااست كه براي اولين توشه در ايران رنگهاي گشوده يك كه به عبارتي رنگهاي جوهري مي باشند براي رنگ كردن الياف قالي آيتم به كار گيري قرار گرفت كه اين رنگها خير داراي ثبات و خير داراي كيفيت خوبي بودند ولي رنگهاي شيميايي كه امروز براي الياف گزينه استعمال قرار مي گيرند رنگهاي خوبي ميباشند. براي رنگ كردن الياف قالي گزينه به كار گيري قرار گرفت كه اين رنگها خير داراي ثبات و خير داراي كيفيت خوبي بودند ولي رنگهاي شيميايي كه امروز براي الياف گزينه به كار گيري قرار مي گيرند رنگهاي خوبي ميباشند.
رنگ نقش آفرين قالي ميباشد.
رنگ گويش گوياي قالي ميباشد.
رنگ طبيعي در فرش متانت بخش ديده ميباشد.
رنگ سبب زيبايي دوام فرش دستباف مي گردد.
قالي نقشه زندگي فرشباف ميباشد
درخشش فرش ايراني جهاني ميباشد
نقشه:
نقشه با اعتنا به علايق و ذوق وسليقه وسيله آن محل تعيين مي شود و در شهرهاي جنوب خراسان، نقشه ماهي، بوته، گل فرنگ و محرمات درجه خاصي داراست.
همچنين نقشه تركمني، ريز ماهي بي آلايش، لچك ترنج و پنج متن در اين شهر ها يافته مي شود.
اشكال دار:
الف)افقي( دار زميني يا خوابيده):
1. دو چوب: الف)چوب رمز دار ب)چوب زير دار
2.چهارچوب: الف)چوب راز دار ب)چوب زير دار ج)راست رو د)چپ رو
ب)دار عمودي(دار ايستاده)
الف) اثبات ب)متحرك
دار افقي به موازات سطح زمين و با مسافت تقريباً35-30 سانتي متري زمين نصب مي گردد. دار افقي قديمي ترين مدل دار قالي ميباشد اين دار داراي ساختمان بي آلايش از كالا چوب با لوله هاي آهني ميباشد.
ب)دار عمودي: اين دارها كه تكامل يافته دارهاي ابتدايي مي باشند از يك چهار چوب مستطيلي شكل با پايه و يا سواي پايه تشكيل مي شوند و به صورت عمود بر سطح زمين بومي مي گردند. دارهاي عمودي از هرنوع كه باشند داراي ساختمان شبيه اند.
قاليهاي توليد گرديده در شهرهاي جنوبي خراسان بعداز توليد و كشيدن زحمات فراوان به كشورهايي همچون آلمان و … صادر مي گردند.